Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΘΕ.ΦΥΛ.ΙΣ.

 
 
 
 

Φεμινιστική θεωρία και πράξη [Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης 2]

Εισαγωγικό μάθημα που στοχεύει να φέρει σε επαφή τους/τις φοιτητές/τριες με την ιστορία του γυναικείου κινήματος με ειδική αναφορά στην Eλλάδα, τη σύγχρονη φάση στην οποία βρίσκεται και τα διαφορετικά ρεύματα που χαρακτηρίζουν σήμερα το φεμινισμό. Παράλληλα επιδιώκει να

 
 
 

τους/τις εξοικειώσει με την εξελισσόμενη φεμινιστική θεωρία, τις κεντρικές διενέξεις στο εσωτερικό της, και τα σύγχρονα διακυβεύματα της φεμινιστικής πολιτικής. Iδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στη διερεύνηση της λογικής που διέπει αιτήματα και πολιτικές που προοδευτικά υιοθετούνται σε χώρες της EE, όπως αυτά που αναφέρονται στην ισάριθμηση εκπροσώπηση (parite) και τις ποσοστώσεις, καθώς και κριτική αξιολόγηση κεντρικών πολιτικών της EE για την καταπολέμηση της ανισότητας του φύλου μέσω της ενσωμάτωσης της σχετικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές (mainstreaming), που θεωρείται ότι αποτελούν νίκη των φεμινιστριών.

Επιστημονική Ευθύνη και διδασκαλία: Καθηγήτρια Μαρία Παντελίδου Μαλούτα
Συνδιδασκαλία: Δρ. Γιάννα Aθανασάτου

Συμμετοχή στη διεξαγωγή του μαθήματος: Yποψ. Διδ. A. Γιαννάτου, Yποψ. Διδ. Δ. Σαμίου Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: Χωρίς περιορισμό

Οι γυναίκες στην ιστορία της επιστήμης
[Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης 1]

Το μάθημα εστιάζει στην ιστορία των γυναικών στις επιστήμες. Ως αντικείμενο μελέτης η ιστορία των γυναικών στο χώρο της επιστήμης προέκυψε μέσα από ένα πλήθος κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών στον ακαδημαϊκό χώρο. Εστιάστηκε δε στην ανακάλυψη ξεχασμένων γυναικών από την παραδοσιακή ιστορία της επιστήμης. Το μάθημα χωρίζεται σε δυο ενότητες. Στο πρώτο μέρος του μαθήματος θα εξετάσουμε τον προβληματισμό μέσα από τον οποίο προέκυψε η ιστορία των γυναικών ως αντικείμενο μελέτης και νομιμοποιήθηκε ως τέτοιο στο πλαίσιο της κοινότητας των ιστορικών της επιστήμης. Στο δεύτερο μέρος θα εστιάσουμε στη θέση των γυναικών στον επιστημονικό χώρο και στις επιτεύξεις τους, δίνοντας έμφαση ιστορικά
α) στο δικαίωμα πρόσβασης των γυναικών στην εκπαίδευση
β) στους τρόπους αυτοοργάνωσης των γυναικών και στη δημιουργία επιστημονικών δικτύων και
γ) στο ρόλο των ανδρών που, είτε κατέχοντας θεσμικές θέσεις είτε ως σύζυγοι, αδελφοί ή μέντορες, προώθησαν τη δουλειά συγκεκριμένων γυναικών στην επιστήμη.

Επιστημονική Ευθύνη και διδασκαλία: Επίκουρος καθηγητής Θεόδωρος Αραμπατζής
Συνδιδασκαλία: Δρ. Μαρία Ρεντετζή
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: Χωρίς περιορισμό

Επιστήμη και φύλο [Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης 2]

Το κύρος που διαθέτουν τα πορίσματα των φυσικών επιστημών θεωρείται κατά κανόνα ότι απορρέει από την εφαρμογή της λεγόμενης επιστημονικής μεθόδου η οποία, σύμφωνα με μια καθιερωμένη αντίληψη, στηρίζεται στη λογική και το πείραμα, χωρίς τη διαμεσολάβηση υποκειμενικών αξιών ή γενικώς παραγόντων που συνδέονται με το ιδεολογικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής εντός της οποίας η επιστημονική έρευνα λαμβάνει χώρα. Η φεμινιστική κριτική αξιοποιώντας τα πορίσματα της ιστορικιστικής στροφής στη φιλοσοφία της επιστήμης τη δεκαετία του 60, και στηριζόμενη στην έννοια κλειδί του κοινωνικού φύλου, ανέπτυξε από τη δεκαετία του 70 και μετά μία προβληματική η οποία αμφισβήτησε την ουδετερότητα και καθολικότητα των επιστημονικών εννοιών και κανόνων όχι μόνο στις κοινωνικές αλλά και στις φυσικές επιστήμες. Στο μάθημα θα παρουσιαστεί και θα ελεγχθεί η φεμινιστική οπτική ενώ θα εξεταστεί επίσης η σημασία των εικόνων, των μεταφορών και γενικά της γλώσσας που συνδέονται με το φύλο στο χώρο των επιστημών.

Επιστημονική Ευθύνη και διδασκαλία: Επίκουρη καθηγήτρια Βασιλική Κιντή, Λέκτορας Ευστάθιος Ψύλλος
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: Χωρίς περιορισμό

Φύλο και κοινωνική θεωρία: θεωρητικές και μεθοδολογικές συναρθρώσεις
[Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης 3]

Η ενασχόληση με την ταυτότητα του φύλου, που θα αποτελέσει και το αντικείμενο αυτού του μαθήματος, είναι σχετικά πρόσφατη και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη εφόσον το φύλο εξακολουθεί να θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ακόμη και σήμερα στις δυτικές κοινωνίες ως ένα φυσικό και αυτονόητο στοιχείο της ατομικής ταυτότητας. Στο μάθημα θα εξεταστεί ο προβληματισμός γύρω από τη σημασία του φύλου στην συγκρότηση των κοινωνικών ομάδων που αναπτύσσεται κυρίως στα πλαίσια της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας καθώς και ο αντίστοιχος προβληματισμός όσον αφορά στην ενδοψυχική συγκρότηση του υποκειμένου απασχόλησε την ψυχαναλυτική θεωρία από την εποχή του Φρόιντ μέχρι και τις μέρες μας.

Επιστημονική Ευθύνη: Καθηγήτρια Στέλλα Βοσνιάδου
Διδασκαλία: Δρ. Τάνια Βοσνιάδου
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: Χωρίς περιορισμό

Κοινωνιολογία των έμφυλων σχέσεων
[Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης 4]

Ξεκινώντας από τις βασικές θεωρίες κοινωνικοποίησης, που δίνουν έμφαση στην κοινωνική δόμηση του φύλου, το μάθημα εξετάζει τη διαφορετικότητα των δύο φύλων σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής. Αντιπαραβάλλοντας παραδείγματα πρωτόγονων κοινωνιών όπου απουσιάζουν οι διαχωριστικές γραμμές των φύλων, γίνεται αντιληπτό το πώς ο κάθε άνθρωπος σχηματίζει τη δική του ή της ταυτότητα φύλου. Στη συνέχεια γίνεται διάκριση ανάμεσα στη δημόσια και στην ιδιωτική σφαίρα, με συγκεκριμένα παραδείγματα που καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα του φύλου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εκπαίδευση, στον χώρο εργασίας και στην οικογένεια. Εξετάζεται γιατί και πώς εμφανίζονται εστίες προβλημάτων στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και ο ρόλος κοινωνικών φορέων και θεσμών στη διαιώνιση στερεοτύπων σχετικά με τα φύλα.

Επιστημονική Ευθύνη και διδασκαλία: Λέκτορας Αριστείδης Χατζής
Συνδιδασκαλία: Δρ. Ασπασία Τσαούση
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: Χωρίς περιορισμό

Εισαγωγή στην έμφυλη διάσταση των επιστημών του ανθρώπου και του πολιτισμού, με έμφαση στην ανθρωπολογία των φύλων [Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης 6]

Φεμινιστικές επαναδιατυπώσεις: Η αποκατάσταση των γυναικών ως υποκειμένων των επιστημών του ανθρώπου και του πολιτισμού
Ανθρωπιστικές επιστήμες - σεξισμός του κοινωνικού σώματος. Ανδροκεντρικός - σεξιστικός επιστημονικός λόγος
Η νομιμοποιητική επίκληση της Φύσης. Συστήματα σκέψης και ιδεολογικών αναπαραστάσεων για τον πολιτισμικό προσδιορισμό του "αρσενικού και του θηλυκού". Η κατασκευή των έμφυλων ταυτοτήτων
Η Ιστορία, η Φιλοσοφία, η Ανθρωπολογία και η Πολιτική Επιστήμη: Σιωπές - κενά - παραλήψεις. Η αυστηρή φεμινιστική κριτική
Η εισαγωγή του Κοινωνικού Φύλου (gender) ως αναλυτικήκατηγορία των επιστημών του ανθρώπου και του πολιτισμού
Η προσφορά της φεμινιστικής σκέψης και επιστήμης στις επιστήμες του ανθρώπου και του πολιτισμού. Ένα ενδιαφέρον εγχείρημα: Ο διάλογος φεμινισμού και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.

Επιστημονική Ευθύνη και Διδασκαλία: Δρ. Μαρία Γκασούκα, Δρ. Ελένη Λεοντσίνη
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Κανένα
Μέγιστος αριθμός φοιτητών: 30 πλέον αριθμού από άλλα συνεργαζόμενα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών